ინდმეწარმის გადასახადები - სრული გზამკვლევი

თუ ხართ ინდივიდუალური მეწარმე ან გეგმავთ დარეგისტრირდეთ ინდმეწარმედ, ეს ბლოგი თქვენთვისაა. განვიხილოთ, თუ რა გადასახადებს იხდის ინდივიდუალური მეწარმე და რა ვალდებულებები აქვს მას.

რა გადასახადებს იხდის ინდმეწარმე

1. საშემოსავლო გადასახადი:

   • განაკვეთი: 1% (თუ წლიური ბრუნვა 500,000 ლარამდეა) ან 3% (თუ ბრუნვა აღემატება 500,000 ლარს).

   • გადახდის ვადა: ყოველთვიურად, მომდევნო თვის 15 რიცხვამდე.

2. დამატებული ღირებულების გადასახადი (დღგ):

   • ვალდებულება დგება, თუ წლიური ბრუნვა აღემატება 100,000 ლარს.

   • განაკვეთი: 18%

   • გადახდის ვადა: ყოველთვიურად, მომდევნო თვის 15 რიცხვამდე.

3. ქონების გადასახადი: თუ იყენებთ ქონებას ბიზნეს საქმიანობისთვის.

   • განაკვეთი: მაქსიმუმ 1% ქონების ღირებულებიდან.

   • გადახდის ვადა: წელიწადში ერთხელ, 15 ნოემბრამდე.

ინდმეწარმის გადასახადები საქართველოში

ინდივიდუალური მეწარმე წარმოადგენს საქართველოს ბიზნეს გარემოს მნიშვნელოვან მონაწილეს. ეს არის ფიზიკური პირი, რომელიც დამოუკიდებლად, საკუთარი რისკითა და პასუხისმგებლობით ეწევა სამეწარმეო საქმიანობას. 2023 წლის მონაცემებით, საქართველოში რეგისტრირებული ინდივიდუალური მეწარმეების რაოდენობა 400,000-ს აღემატება, რაც ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებაში მათ მზარდ როლზე მიუთითებს.

საქართველოს საგადასახადო კოდექსი განსაზღვრავს ინდივიდუალური მეწარმეების დაბეგვრის სპეციალურ რეჟიმებს და შეღავათებს. კანონმდებლობა ითვალისწინებს როგორც ზოგად საგადასახადო ვალდებულებებს, ასევე სპეციალურ სტატუსებს, როგორიცაა მიკრო და მცირე ბიზნესის სტატუსი, რაც მნიშვნელოვნად ამცირებს საგადასახადო ტვირთს მცირე მეწარმეებისთვის.

საგადასახადო სისტემის მთავარი მიზანია ბიზნესის კეთების გამარტივება და მეწარმეობის წახალისება. მაგალითად, 2023 წლიდან მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე პირებისთვის წლიური ბრუნვის ზღვარი გაიზარდა 30,000 ლარიდან 50,000 ლარამდე, რაც მეტ მეწარმეს აძლევს საშუალებას ისარგებლოს შეღავათიანი დაბეგვრის რეჟიმით.

ინდივიდუალური მეწარმეების საგადასახადო ვალდებულებების გაგება და სწორი მართვა კრიტიკულად მნიშვნელოვანია წარმატებული ბიზნეს საქმიანობისთვის. ეს არა მხოლოდ კანონმდებლობის მოთხოვნაა, არამედ ბიზნესის ფინანსური სტაბილურობის საწინდარიც.

პოლარისში სპეციალურად მცირე და ინდმეწარმეების ბუღალტერია გვაქვს სერვისად გამოყოფილი და შეღავათიან ფასებს ვთავაზობთ მსურველებს.

საშემოსავლო გადასახადი

ინდივიდუალური მეწარმის ერთ-ერთი მთავარი საგადასახადო ვალდებულება საშემოსავლო გადასახადის გადახდაა. სტანდარტულ შემთხვევაში, დასაბეგრი შემოსავალი იბეგრება 20%-იანი განაკვეთით, რაც საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 81-ე მუხლითაა განსაზღვრული.

დასაბეგრი შემოსავლის გამოსათვლელად გამოიყენება ფორმულა:

დასაბეგრი შემოსავალი = ერთობლივი შემოსავალი - გამოქვითვები

მაგალითად: თუ ინდ. მეწარმის წლიური ერთობლივი შემოსავალი შეადგენს 100,000 ლარს, ხოლო გამოქვითვები (ბიზნეს ხარჯები) - 60,000 ლარს, დასაბეგრი შემოსავალი იქნება 40,000 ლარი. შესაბამისად, გადასახდელი საშემოსავლო გადასახადი შეადგენს 8,000 ლარს (40,000 × 20%).

საშემოსავლო გადასახადის დეკლარირება ხდება წლიურად და მეწარმე ვალდებულია წარადგინოს დეკლარაცია საგადასახადო ორგანოში მომდევნო წლის 1 აპრილამდე. მაგალითად, 2024 წლის საშემოსავლო გადასახადის დეკლარაცია უნდა წარდგენილ იქნას არაუგვიანეს 2025 წლის 1 აპრილისა.

მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ მეწარმემ უნდა აწარმოოს დეტალური აღრიცხვა როგორც შემოსავლების, ისე ხარჯების დამადასტურებელი დოკუმენტაციის, რადგან საგადასახადო შემოწმების დროს შესაძლებელია მოთხოვნილ იქნას შესაბამისი დოკუმენტაცია. სტატისტიკის თანახმად, საქართველოში რეგისტრირებული ინდივიდუალური მეწარმეების დაახლოებით 75% სწორედ საშემოსავლო გადასახადის 20%-იან განაკვეთს ექვემდებარება.

დამატებული ღირებულების გადასახადი (დღგ)

დამატებული ღირებულების გადასახადი წარმოადგენს ერთ-ერთ მნიშვნელოვან გადასახადს ინდივიდუალური მეწარმეებისთვის საქართველოში. ეს არის არაპირდაპირი გადასახადი, რომელიც დაწესებულია საქონლის/მომსახურების მიწოდებაზე და იმპორტზე.

დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაციის ვალდებულება წარმოიშობა, როდესაც მეწარმის ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებული ერთობლივი შემოსავალი ნებისმიერი უწყვეტი 12 კალენდარული თვის განმავლობაში აღემატება 100,000 ლარს. მაგალითად, თუ მეწარმემ 2024 წლის იანვრიდან დეკემბრამდე მიიღო 105,000 ლარის შემოსავალი, მას წარმოეშობა დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაციის ვალდებულება.

დღგ-ს განაკვეთი საქართველოში შეადგენს 18%-ს, რაც ნიშნავს, რომ ყოველი 100 ლარის ღირებულების საქონელზე/მომსახურებაზე დარიცხული დღგ არის 18 ლარი. მაგალითად, თუ მეწარმე ყიდის პროდუქტს 200 ლარად, დღგ-ს თანხა იქნება 36 ლარი (200 × 18%).

დღგ-ს დეკლარირება ხორციელდება ყოველთვიურად ელექტრონული ფორმით საგადასახადო ორგანოში. მეწარმემ უნდა აღრიცხოს როგორც გადასახდელი დღგ (რეალიზაციიდან), ასევე ჩასათვლელი დღგ (შესყიდვებზე). დეკლარაციის წარდგენა და გადასახადის გადახდა უნდა მოხდეს საანგარიშო პერიოდის მომდევნო თვის არაუგვიანეს 15 რიცხვისა. მაგალითად, იანვრის თვის დღგ-ს დეკლარაცია უნდა წარდგენილ იქნას და გადასახადი გადახდილ იქნას არაუგვიანეს 15 თებერვლისა.

მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ დღგ-ს არასწორი ადმინისტრირება ან ვადების დარღვევა იწვევს მკაცრ საჯარიმო სანქციებს. სტატისტიკის თანახმად, საქართველოში დღგ-ს გადამხდელთა რაოდენობა ყოველწლიურად იზრდება და 2023 წლის მონაცემებით, დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრირებულია 200,000-ზე მეტი გადამხდელი.

ქონების გადასახადი

ინდივიდუალური მეწარმის ქონების გადასახადი წარმოადგენს ადგილობრივ გადასახადს, რომელიც დაკავშირებულია საწარმოო მიზნებისთვის გამოყენებულ უძრავ და მოძრავ ქონებასთან. გადასახადის განაკვეთი განისაზღვრება ადგილობრივი თვითმმართველობის მიერ და შეადგენს ქონების ღირებულების 1%-მდე.

წლიური ქონების გადასახადის გამოანგარიშება ხდება შემდეგი პრინციპით: თუ მეწარმე ფლობს კომერციულ ფართს ღირებულებით 200,000 ლარი და ადგილობრივი განაკვეთი არის 0.8%, წლიური გადასახადი შეადგენს 1,600 ლარს (200,000 × 0.8%).

მნიშვნელოვანი შეღავათები ვრცელდება:

• მეწარმის საკუთრებაში არსებულ საცხოვრებელ ფართზე, რომელიც არ გამოიყენება ეკონომიკური საქმიანობისთვის

• 100,000 ლარამდე წლიური ბრუნვის მქონე მეწარმეებზე

• სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწებზე

დეკლარირება ხდება ყოველწლიურად, არაუგვიანეს 1 ნოემბრისა, ხოლო გადახდა - 15 ნოემბრამდე. სტატისტიკურად, ინდივიდუალურ მეწარმეთა მხოლოდ 25% ექვემდებარება ქონების გადასახადს, რადგან უმეტესობა სარგებლობს არსებული შეღავათებით.

მცირე ბიზნესის სტატუსი

მცირე ბიზნესის სტატუსი წარმოადგენს მნიშვნელოვან საგადასახადო შეღავათს ინდივიდუალური მეწარმეებისთვის, რომელიც საშუალებას აძლევს მათ ისარგებლონ გამარტივებული საგადასახადო რეჟიმით. ეს სტატუსი განსაკუთრებით მიმზიდველია დამწყები და მცირე მასშტაბის ბიზნესებისთვის.

საგადასახადო განაკვეთი დამოკიდებულია წლიურ ბრუნვაზე:

- თუ წლიური ბრუნვა არ აღემატება 500,000 ლარს, გადასახადი შეადგენს მხოლოდ 1%-ს. მაგალითად, თუ თქვენი წლიური ბრუნვა არის 300,000 ლარი, წლიური გადასახადი იქნება 3,000 ლარი.

- 500,000 ლარზე მეტი ბრუნვის შემთხვევაში კი გადასახადი იზრდება 3%-მდე. მაგალითად, 600,000 ლარის ბრუნვის შემთხვევაში, გადასახადი შეადგენს 18,000 ლარს.

სტატუსის მისაღებად აუცილებელია განცხადებით მიმართოთ საგადასახადო ორგანოს. განცხადება შეგიძლიათ წარადგინოთ როგორც ფიზიკურად საგადასახადო სამსახურში, ასევე ელექტრონულად RS.ge-ს პორტალის მეშვეობით. მნიშვნელოვანია, რომ განცხადება წარდგენილი იყოს სწორად და დროულად.

სტატისტიკის მიხედვით, საქართველოში რეგისტრირებული ინდივიდუალური მეწარმეების დაახლოებით 70% სარგებლობს მცირე ბიზნესის სტატუსით, რაც მიუთითებს ამ საგადასახადო რეჟიმის პოპულარობასა და ეფექტურობაზე.

შეზღუდვები და აკრძალვები

ინდივიდუალური მეწარმის სტატუსთან დაკავშირებით არსებობს მნიშვნელოვანი შეზღუდვები და აკრძალვები, რომელთა გათვალისწინებაც აუცილებელია საქმიანობის დაწყებამდე.

პირველ რიგში, მცირე ბიზნესის სტატუსი არ ენიჭება გარკვეულ პროფესიულ საქმიანობებს. კერძოდ, სამედიცინო მომსახურების გამწევ პირებს (ექიმებს, სტომატოლოგებს), იურიდიული მომსახურების გამწევებს (ადვოკატებს) და სააუდიტორო კომპანიებს. ეს შეზღუდვა განპირობებულია ამ პროფესიების მაღალი პასუხისმგებლობით და სპეციფიკით.

კანონმდებლობით მკაცრად არის აკრძალული სათამაშო ბიზნესთან დაკავშირებული საქმიანობა (კაზინო, ტოტალიზატორი, სათამაშო აპარატები) და აქციზური საქონლის (ალკოჰოლური სასმელები, თამბაქო, საწვავი) წარმოება ინდივიდუალური მეწარმის სტატუსით. ეს შეზღუდვა მიზნად ისახავს ამ სექტორების მკაცრ რეგულირებას და გამჭვირვალობის უზრუნველყოფას.

მნიშვნელოვანი შეზღუდვები არსებობს ასევე ლიცენზირებად და სანებართვო საქმიანობებზე. მაგალითად, ფარმაცევტული საქმიანობა, კერძო დაცვითი მომსახურება, სამშენებლო საქმიანობა და სხვა მსგავსი აქტივობები მოითხოვს სპეციალურ ლიცენზიას ან ნებართვას, რაც ხშირ შემთხვევაში არ არის ხელმისაწვდომი ინდივიდუალური მეწარმისთვის.

განსაკუთრებით აღსანიშნავია, რომ ინდივიდუალურ მეწარმეს არ აქვს უფლება განახორციელოს სავალუტო ოპერაციები, როგორიცაა ვალუტის გადაცვლა ან სავალუტო გადარიცხვები კომერციული მიზნებისთვის. ეს შეზღუდვა დაწესებულია ფინანსური სექტორის სტაბილურობის უზრუნველსაყოფად და ფულის გათეთრების პრევენციისთვის.

სტატისტიკის თანახმად, საქართველოში რეგისტრირებული ინდივიდუალური მეწარმეების დაახლოებით 15% ვერ იღებს მცირე ბიზნესის სტატუსს სწორედ ზემოთ ჩამოთვლილი შეზღუდვების გამო, რაც მნიშვნელოვნად განსაზღვრავს მათი საქმიანობის სფეროს არჩევანს.

ინდ. მეწარმის გადასახადები - შეჯამება

ინდივიდუალური მეწარმეების საგადასახადო სისტემა საქართველოში შექმნილია იმგვარად, რომ მაქსიმალურად წაახალისოს მცირე ბიზნესის განვითარება და ხელი შეუწყოს მეწარმეობის დაწყებას. განსაკუთრებით აღსანიშნავია მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირებისთვის არსებული შეღავათები, რომლებიც საშუალებას აძლევს მეწარმეებს, გადაიხადონ მხოლოდ 1% ბრუნვიდან, თუ მათი წლიური შემოსავალი არ აღემატება 500,000 ლარს.

თუმცა, მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ საგადასახადო შეღავათებით სარგებლობა მოითხოვს ზუსტ და გამართულ საბუღალტრო აღრიცხვას. სტატისტიკა აჩვენებს, რომ საგადასახადო სანქციების დაახლოებით 40% სწორედ არასწორი ან დაგვიანებული დეკლარირების გამო ხდება. ამიტომ, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ყველა საგადასახადო ვადის დაცვა და დოკუმენტაციის სწორად წარმოება.

საგადასახადო ვალდებულებების ეფექტურად მართვისთვის, რეკომენდებულია კვალიფიციური საბუღალტრო მომსახურების გამოყენება, განსაკუთრებით ბიზნესის ზრდის ეტაპზე. პრაქტიკა აჩვენებს, რომ პროფესიონალი ბუღალტრის დახმარებით მომუშავე ინდმეწარმეები საშუალოდ 30%-ით ნაკლებ საგადასახადო შეცდომებს უშვებენ და უკეთ იყენებენ არსებულ საგადასახადო შეღავათებს.

მთავარია, ინდივიდუალურმა მეწარმეებმა გააცნობიერონ, რომ საგადასახადო ვალდებულებების სწორად შესრულება არა მხოლოდ კანონის მოთხოვნაა, არამედ მათი ბიზნესის სტაბილური განვითარების მნიშვნელოვანი წინაპირობაც.